Opleiden geeft energie

Praktijkopleiden

Leerbedrijven zijn onmisbaar voor transport en logistiek. Dáár leren jonge mensen in de praktijk het vak. Dáár dragen praktijkopleiders kennis en ervaring over. Een van de grootste leerbedrijven in de bedrijfstak is DHL Parcel. Jaap de Vries en naamgenoot Dick vertellen hoe ze bij de pakketbezorger het praktijkleren vormgeven.

Jaap en Dick de Vries. Geen familie, maar ze hebben veel gemeen. Allebei zijn ze supervisor bij DHL Parcel; Jaap op de terminal in Drachten, Dick in Zwolle. Beiden hebben rond de tien leerlingen onder hun hoede. En als uit één mond antwoorden ze op de vraag wat een goede praktijkopleider in huis moet hebben: “Empathie, inlevingsvermogen.”

Aandachtsgebied

Jaap (46) uit Assen werkt al dertien jaar bij DHL. In de tijd dat hij supervisor was in Zwolle, leidde hij zelf Dick op. Hij is nu drieënhalf jaar praktijkopleider. Het échte opleiden ligt in handen van de mentorchauffeurs; Jaap coördineert en ziet toe op de ontwikkeling van de leerlingen.

Hetzelfde doet Dick (36) sinds twee jaar in Zwolle. Voor zowel Jaap als Dick is de taak van praktijkopleider een belangrijk onderdeel van hun functie. Ze zijn er zeker niet fulltime mee bezig, maar het heeft wel constant hun aandacht. Jaap: “Ik zie elke dag alle leerlingen. Dat zijn dan geen lange gesprekken, maar ik hou wel in de gaten hoe het met ze gaat.”

Jaap en Marieke

Bijdragen aan ontwikkeling

Mensen iets bijbrengen, dat vinden Jaap en Dick het speciale aan hun taak als praktijkopleider. Dick: “Je kunt iets bijdragen aan iemands ontwikkeling. Het mooiste traject is, als je iemand binnenkrijgt van zeventien die begint met het heftruckcertificaat en uiteindelijk zijn CE-rijbewijs haalt. Dan kun je vervolgens kijken of je samen verder gaat, want we leiden mensen op om ze aan te nemen. Behalve als ze niet bij ons passen, natuurlijk.”

Jaap vindt het leuk mensen iets te leren. “Daar krijg ik veel energie van. Bij een flink aantal lukt het ook. Wie bij DHL het werk leert, kan overal aan de slag.”

Dick en Marieke

Mentaliteit telt

Past elke leerling bij DHL Parcel? Wat vooral telt, is de mentaliteit, vertelt Dick. “De eerste screening doet Sectorinstituut Transport en Logistiek voor ons. Dan zeggen ze: deze leerling lijkt ons wel geschikt voor jullie. Meestal klopt dat ook, al had ik laatst iemand die na een weekje meedraaien ontdekte dat logistiek toch niets voor hem is.”

Jaap geeft het voorbeeld van een jongen die loodsmedewerker wilde worden. “Ik twijfelde, omdat hij een beetje bleu was. In het kennismakingsgesprek kon hij me niet overtuigen. Ik zei: we proberen het twee dagen. Toen bleek hij toch heel geschikt te zijn.”

Brood smeren

Jaap stelt elke nieuwe leerling dezelfde vraag: “Wie smeert thuis jouw brood? Dan kijken ze je aan met zo’n blik van: waar heeft die man het over? Het zegt iets over je zelfstandigheid als je zelf je boterhammen klaarmaakt. Na die vraag krijg ik vaak mooie gesprekken. Mijn boodschap is: ik zou het fijn vinden als je zelf verantwoordelijkheid neemt.” Dick ziet het ook zo: “Ze zetten ooit de stap naar het echte werkzame leven.

Je bereidt ze erop voor dat ze dan niet kunnen zeggen: ‘Ik heb vandaag geen zin’. Tijdens de opleiding mag je nog fouten maken. Liefst niet steeds dezelfde, natuurlijk. Als je maar leert van je fouten.”

Duidelijk zijn

Empathie, inlevingsvermogen. Daarover moet een praktijkopleider dus beschikken, vinden Jaap en Dick. “Je moet de boodschap weten te scheiden van het lawaai dat iemand maakt”, licht Dick toe. Mensen roepen soms wat, terwijl ze iets heel anders bedoelen. Jaap vult aan: “Je moet structuur bieden en heel duidelijk zijn.”

Leerlingen krijgen bij DHL Parcel een map met informatie, zoals de huisregels. En een instructieboekje. Zo is helder wat de afspraken zijn en hoe het leerwerktraject verloopt.

Hoge werkdruk

Wat zijn valkuilen voor een praktijkopleider? Jaap antwoordt beslist: “Ze te veel productie laten draaien, te veel pakketten meegeven. Ik heb een chauffeuse opgeleid die de eerste twee maanden maar veertig stops kon hebben. Gaat die het wel leren, vroeg ik me af. Uiteindelijk kreeg ze de slag te pakken en reed ze zo honderd stops weg.”

En Dick vult aan: “Je moet fysiek in orde zijn voor dit werk. Maar mentaal komt er ook veel bij kijken. De druk als je vast komt te staan, terwijl je nog veel stops hebt. Hoe ga je daarmee om? Hoe hanteer je die stress? Ik zeg tegen elke beginnende leerling: wij willen zorgen dat je je veilig voelt en dat je veel plezier hebt. Als een van die dingen in het gedrang komt, moet je het bijtijds aangeven.”

Oud-leerling Marieke Kooistra (22) uit Harkema leerde het vak bij DHL Parcel. Sinds anderhalf jaar is ze zelfstandig chauffeur en rijdt ze op een trekker-oplegger.

25 praktijkopleiders

Bij DHL Parcel zijn er 55 leerlingen in opleiding. Aron Tempelman (31) uit Zwolle, regiohub manager van DHL Parcel in Zwolle, legt uit hoe het bedrijf met praktijk-opleiden omgaat. “We hebben veertien vestigingen in Nederland. Die hebben elk hun eigen personeelsbestand en eigen praktijkopleiders. Per vestiging verschilt het aantal leerlingen. Zwolle en Drachten hebben de meeste. Dat heeft onder andere te maken met beschikbaarheid. Als je in een logistieke hotspot woont, zoals bijvoorbeeld Rotterdam, heb je als leerling wat meer te kiezen.”

In totaal telt DHL Parcel 25 praktijkopleiders. Aron: “Die pakken het allemaal op hun eigen manier aan, passend bij de regionale situatie. We organiseren samen met STL landelijke dagen om de praktijkopleiders te motiveren, ze ervaringen te laten uitwisselen en van elkaar te leren. Bij die 25 zitten een paar voortrekkers, die onder andere een handboek hebben samengesteld.”

DHL Parcel ziet het opleiden van jonge mensen als een kans voor het tekort aan chauffeurs. “Wat ook meespeelt is onze regionale zichtbaarheid als leerbedrijf”, zegt Aron. “We willen graag met ROC’s in contact blijven om te laten zien wat we als DHL te bieden hebben. Natuurlijk willen we dat onze leerlingen succesvol zijn. Allereerst voor ons bedrijf, maar ook als ze elders terechtkomen.”

Praktijkopleider worden?

Zonder leerbedrijven en praktijkopleiders stokt de instroom van jonge mensen. Wil jij praktijkopleider worden? Sectorinstituut Transport en Logistiek biedt je ondersteuning, onder andere met een online platform, opleiding en bijeenkomsten. Kijk op stl.nl/praktijkopleider