Werken met een beperking

Younes, Monica en Dorus hebben hun draai gevonden

Je wilt chauffeur worden maar de weg lijkt versperd te zijn. Bijvoorbeeld door een gehoorbeperking, een ontwikkelingsstoornis of een lichamelijke beperking. Wat doe je dan? Younes, Monica en Dorus vonden een flexibele oplossing. Drie verhalen van mensen die zich niet laten beperken.

“Dat ik doof ben,
is geen probleem voor mijn werk”

Younes El-Ouarti is 24 jaar, woont in Amsterdam. BBL-opleiding Beroepsgoederen Chauffeur en werkt 4 dagen in de week bij CTS GROUP in Nieuw-Vennep.

Younes is geboren met een ernstige gehoorbeperking. Net als zijn vader, twee broers en een oom. Met één oor hoort hij niets, met het andere alleen heel harde geluiden. Younes’ moedertaal is gebarentaal. Zijn gehoorbeperking houdt hem niet tegen bij zijn droom om vrachtwagenchauffeur te worden.

BBL-leerling Younes loopt nu anderhalf jaar stage bij CTS GROUP in Nieuw-Vennep. Vier dagen in de week rijdt hij met een bakwagen door Nederland. Binnenkort kan hij zijn bakwagen inruilen voor een vrachtwagen. Nog één theorie-onderdeel voor code 95 en dan is zijn C-rijbewijs compleet. Hij gaat direct verder met het behalen van zijn CE-rijbewijs. Het klinkt als een gewone BBL-route. Maar zijn gehoorbeperking zorgt voor uitdagingen.

Red Bull
Na de middelbare school begint Younes met een ICT-opleiding. “Het was heel saai. En ik kwam erachter dat ik liever alleen werk.” Younes neemt een tussenjaar. Als hij een dag meegaat met zijn oom die chauffeur is, is hij verkocht. “Die vrijheid en zelfstandig­­heid die je als chauffeur hebt, dat is precies wat ik zoek.”

De lange zoektocht naar een leerbedrijf voor de BBL-opleiding begint. Younes solliciteert veel en begint ondertussen met lessen voor zijn B-rijbewijs. “Dat gaf me betere kansen om aangenomen te worden. Ik haalde het in één keer. Het bewijst dat mijn gehoor­­beperking geen belemmering is. Mensen die horen, hebben vaak de radio hard aan staan. Dan hoor je ook geen sirenes bijvoorbeeld. Omdat ik doof ben, gebruik ik mijn andere zintuigen beter. Ik let constant op en zie bijvoorbeeld veel. Door het extra opletten ben ik wel eerder moe. Genoeg rusttijd, koffie en een blikje Red Bull zijn onmisbaar.”

Gebarentaal
Met zijn rijbewijs B op zak solliciteert Younes verder. BBL-adviseur Nikita van Doetzelaar van STL helpt hem een leerplek te vinden. Na 25 sollicitaties is het raak. CTS GROUP wil hem graag als leerling. “Ik had geluk, want bij dit bedrijf werkt al een dove chauffeur. Zij heeft mij ingewerkt. Met gebarentaal legde ze mij uit hoe ik moest laden en lossen. CTS GROUP vervoert alles wat op een pallet past. Van pakketten, plantjes, tv-schermen tot gevaarlijke stoffen. Ik heb daarom ook mijn ADR-certificaat gehaald.”

Snelle communicatie
Younes geniet van het rijden in de bakwagen. Per dag heeft hij zo’n vijftien adressen. “Dat ik doof ben, is geen probleem voor mijn werk. De planners sturen opdrachten naar mijn werktelefoon. En met klanten communiceer ik per telefoon en soms met pen en papier.” Eén dag in de week gaat Younes nog naar school. Hij zit in de klas met mensen die horen. “Ik heb een vaste doventolk. De theorielessen zijn daardoor goed te doen.”

Ook bij het lessen voor zijn rijbewijs C is zijn gehoorbeperking geen probleem. Na een intakegesprek bij rijschool Neelen start Younes met lessen. “Mijn instructeur had twee papieren waar ‘links’ en ‘rechts’ op stond. Dat hield hij dan voor mij en dan wist ik waar ik af moest slaan. Of hij schreef bijvoorbeeld Weesp op. Of het nummer van de afslag op de snelweg.” Zijn C-rijbewijs haalt Younes ook in één keer. Binnenkort gaat hij op voor zijn CE-rijbewijs.

Zin in
Younes moet nog een halfjaar naar school en dan heeft hij zijn diploma. Bij CTS GROUP kan hij blijven werken. Daar is hij blij mee. “Ik ben niet anders dan mijn horende collega’s. Elke ochtend om halfacht begin ik. Rond een uur of vier ben ik klaar, tenzij er veel file is. Het werk dat ik dadelijk als vrachtwagenchauffeur ga doen, verschilt niet veel van wat ik nu doe. Ik heb er zin in!”

Begeleider Gert-Jan Treur: “Younes is een goede leerling. Dat hij een gehoor­­­beperking heeft, was voor ons geen reden hem niet aan te nemen. We hebben al ervaring met een dove chauffeur. Het enige verschil met horende collega’s is dat we meer via de smartphone communiceren. Ik raad iedere werkgever aan mensen zoals Younes een kans te geven.”

“Mijn werk houdt me gezond”

Monica Luijpers is 50 jaar, woont in Veghel. Ze is 7 jaar chauffeur en werkt 5 jaar bij Kuijpers Transport in Veghel

Monica Luijpers heeft scoliose, een verkromming van de wervelkolom. Daar is ze al zes keer aan geopereerd. Elke dag heeft ze pijn. Door haar lichamelijke beperking kan ze niet fulltime werken. Maar thuis zitten is geen optie voor Monica. “De contacten met klanten en collega’s wil ik niet missen. Die houden mij gezond.”

Monica is vandaag samen met haar teckel Romeo op pad geweest. Ze rijdt tien uur in de week. “Bij dit bedrijf kreeg ik de tijd en ruimte om het vak te leren. Ik heb in het begin veel schade gereden. Mijn rug zit namelijk vast vanaf mijn bekken tot mijn middenrif. Dat maakt achteruitrijden lastig. Ik moet mijn hele lijf meebewegen. Camera’s zijn voor mij heel belangrijk.”

Operaties
Op haar achttiende krijgt Monica haar eerste operatie. “Er werd een H-frame langs mijn wervelkolom geplaatst. Dat is een metalen constructie die je ruggengraat stabiel en recht houdt.” Bij een controle blijkt dat de schroeven waarmee het frame aan haar ruggenwervels vastzit, zijn afgebroken. “Ik was een wilde puber en ging met mijn vriendinnen stappen enzo.” Een nieuwe operatie volgt om dit te herstellen.

Na het halen van haar mbo-opleiding Verzorgende start Monica met de meao-opleiding Transport en Logistiek. “Mijn vriendje van toen was chauffeur. Ik ging af en toe met hem mee. Zo kreeg ik interesse in het transport.”

Helemaal op
Op de meao leert ze de vader van haar dochter kennen. Na een moeilijke zwangerschap begint Monica slechter te lopen. “Door mijn scoliose is mijn ene been korter. Uit mijn andere been is toen drie centimeter bot gehaald.”
Daarna volgt een periode waarin Monica weinig last heeft van haar rug. Ze werkt in de zorg en de horeca. Totdat ze ziek wordt in 2003.

“Ik was helemaal op. Na twee jaar ziektewet belandde ik in de bijstand. Een Wia-uitkering werd afgewezen. Toen werd duidelijk dat een Wajonger ben: ik ben met een kromme rug geboren. Eigenlijk had ik vanaf mijn achttiende recht op een Wajong-uitkering.”

Handgeschakelde vrachtwagen
Ze neemt een pauze en gaat de politiek in, doet vrijwilligerswerk en zorgt voor haar dochtertje. “Die rust was nodig”, zegt ze. “Het bracht me weer in balans. In 2012 moedigde mijn dochter me aan om het vrachtwagenrijbewijs te halen. Dat was een langgekoesterde wens. Ik heb in een handgeschakelde vrachtwagen gelest met zo’n oude tachograaf. Gelukkig rijd ik nu met een automaat. Dat is beter voor mijn lichaam.”

Met haar rijbewijs op zak wil Monica aan de slag. Helaas speelt haar rug weer op. In 2014 krijgt ze drie flinke operaties. “Het hele traject duurde zes weken. Daarna mocht ik drie maanden niets doen. Ik liep met een rollator.” Anderhalf jaar na de operaties krijgt Monica eindelijk een keuring van een verzekeringsarts. “Toen ik toestemming had om te werken, heb ik veel bedrijven in de regio aangeschreven.”

Koffiekransje
Bij Simon Loos in Tilburg wordt Monica uiteindelijk aangenomen. Zes weken werkt ze keihard tot haar lichaam weer opspeelt. “Zestig uur in de week is te veel. Ik ben toen teruggegaan naar veertig uur. Dat ging prima. Helaas werd mijn contract niet verlengd omdat een nieuwe manager mij niet flexibel vond.”

Monica werkt kort bij een ander bedrijf en solliciteert dan bij Kuijpers Transport. Een week later zit ze daar fulltime op de wagen. Dat blijkt te veel. Vooral in de wintermaanden heeft Monica veel last van haar rug. Nu rijdt ze tien uur per week. En als het nodig is, springt ze bij. “Ik woon op vijf minuten afstand van de zaak. Als er een spoedklus is, sta ik klaar. Kuijpers is een echt familiebedrijf. Elke zaterdag is er een koffiekransje waar ik altijd bij ben. Ik denk er niet aan om weg te gaan.”

Directeur en planner Ad van Geffen: “Monica is altijd positief. Ze zorgt voor een goede sfeer in het bedrijf. Ze is flexibel inzetbaar. Omdat Monica een Wajonger is, krijgen we een Ziektewet-uitkering van het UWV als ze ziek is. Door de no-riskpolis bij ziekte loopt het bedrijf geen risico en kan Monica met veel plezier blijven werken.”

“Ik ken de routes uit mijn hoofd”

Dorus Dirksen is 29 jaar enwoont in Cothen. Hij is 1,5 jaar chauffeur en belader bij Remondis Nederland, locatie Scherpenzeel. Hij woont zelfstandig op een zorgboerderij in Cothen.

Dorus is gefascineerd door grote landbouwmachines en vrachtwagens. Eigenlijk houdt hij van alles wat groot is en veel lawaai maakt. “Als kind achtervolgde ik op mijn fiets de vuilniswagen in het dorp.” Dat heeft hem geïnspireerd, want hij werkt nu als chauffeur en belader op een vuilniswagen.

De weg die Dorus aflegt om chauffeur te worden, kent hobbels. Dorus heeft Autisme Spectrum Stoornis (ASS), in de volksmond bekend als autisme. Hij vindt het moeilijk om contacten te leggen. “Een gesprek met een vreemde kost mij veel energie. Ook het leren van nieuwe dingen, zoals het halen van mijn rijbewijzen, is erg vermoeiend.” Maar ondanks zijn beperking zet Dorus door. Wat hij eenmaal in zijn kop heeft, gaat er niet meer uit.

Op de trekker
Na de basisschool gaat Dorus naar een speciale school. Dorus heeft een diploma MBO 1 assistent Groen waarmee hij tuinierswerk kan doen. Ook gaat hij elke week naar een kaasboerderij om klusjes te doen. Als Dorus dertien is, vraagt de boerin of hij een keer op de trekker wil rijden. “Na één keer wilde ik dat altijd. Maar mijn ouders waren daar niet blij mee. Die vonden het gevaarlijk. Gelukkig vond de boer het goed en kon ik op zijn erf rondrijden.” Bij de boer leert Dorus RMO-chauffeur Jaap Merkens kennen. Met hem gaat hij een paar keer mee. “Dat was geweldig! Dat werk wilde ik ook wel.”

Groenvoorziening
Op zijn zeventiende haalt Dorus zijn trekkerrijbewijs. Zijn ouders vinden een baantje in de groenvoorzienig bij een sportpark. “Ik reed daar op een tractortje, maaide de sportvelden en snoeide de struiken.” Daarnaast begint Dorus met eigen gereedschap tuinen van particulieren te onderhouden. “Dat doe ik nu nog steeds, naast mijn werk bij Remondis.”
Ondertussen haalt Dorus in één keer zijn rijbewijs B en E. Na vijf jaar werken op het sport­­­­­park gaat Dorus aan de slag bij een groen­­­­­voorziening voor mensen met een beperking. Op een grote trekker met watertank rijdt hij door de Utrechtse Heuvelrug om jonge bomen en planten water te geven.

Rijlessen
Als corona in 2020 het land plat legt, komt Dorus thuis te zitten. Uit verveling rijdt hij op zijn fiets achter vuilniswagens aan. Weer komt zijn wens naar voren om zijn groot rijbewijs te halen. Uiteindelijk gaan zijn ouders overstag. Voor zijn theorie-examens volgt Dorus een paar keer een cursus. “Het was moeilijk, maar ik heb mijn theorie in één keer gehaald.” Ondertussen begint hij met rijlessen. En hij gaat drie dagen in de week werken als belader van een vuilniswagen bij Wolfswinkel Containers in Maarsbergen.

Combinatie
Na twee keer afrijden heeft Dorus zijn C-rijbewijs. Als hij ook geslaagd is voor zijn CE-rijbewijs nemen zijn ouders weer contact op met Jaap, de RMO-chauffeur. “Ik mocht een nacht mee en ook zelf rijden. Voor het eerst met een combinatie over al die kleine wegen. Het was geweldig! Maar mijn vader heeft de hele nacht niet geslapen.” Als Remondis Scherpenzeel de licentie huisvuil overneemt van Wolfswinkel, besluit Dorus te solliciteren. Hij wordt aangenomen.

Sinds anderhalf jaar werkt Dorus nu bij Remondis Scherpenzeel. Eerst als belader. “Bij mijn sollicitatie vertelde de manager dat we het rijden rustig gingen opbouwen. Dus toen ik na drie maanden opeens af en toe als chauffeur was ingedeeld, vond ik dat super. Rijden vind ik het leukste wat er is. Ik ken de routes uit mijn hoofd. Maar ik mag helaas niet altijd rijden. Op sommige dagen werk ik als belader. Dan loop ik achter de vuilniswagen. Dat vind ik echt niet leuk.”

Een meid die van vrachtwagens houdt
Dorus heeft een uitgebreide wensenlijst. Met als stip op één een vriendin. “Als het even kan een meid die ook van vrachtwagens houdt, of haar grootrijbewijs heeft. Dan kunnen we samen op pad. Ik wil graag lange afstanden doen of met containers rijden. Volgens mijn ouders leer ik langzaam. Maar mijn instelling is dat ik wil leren en kijken hoever ik kom.”

Vestigingsmanager Eniel Methorst: “Vanuit de Social Return-verplichting hebben wij een aantal mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst. Dorus is een gewaardeerd collega en Wajonger die extra begeleiding nodig heeft. Samen met zijn begeleider hebben we periodiek overleg. Binnen het bedrijf begeleidt een planner hem. In een functioneringsgesprek kan Dorus aangeven wat hij graag wil. Er zijn zeker mogelijkheden.”