In Roerig Water

Harde of zachte Brexit. Uitstel of afstel. Hoe het tussen Groot-Brittannië en de Europese Unie eindigt, is begin februari niet te voorspellen. Maar dat de roerige relatie gevolgen heeft voor het transport, dat is zonneklaar. TON maakt de oversteek en peilt de mening van ‘Engelandvaarders’.

Donderdag 20.10 uur

In het chauffeursrestaurant aan boord van de Stena Hollandica is het etenstijd. Vandaag staat er braadworst, curry met kip, gebakken vis, rijst, frites, bloemkool met spruiten en sperziebonen op het menu. Verspreid over het grote restaurant zitten chauffeurs achter volle borden, vaak met een vers getapt pilsje ernaast.

Rudi Glaser is koud aan boord. “Vanochtend ben ik met de trein via de Eurotunnel teruggekomen. Nu neem ik de nachtboot naar Harwich. Inchecken ging snel, want het was niet druk bij ‘de snuffelaar’, de hondencontrole. Binnen twintig minuten was ik aan boord. Hoe dat na de Bexit wordt, is afwachten.”

Al meer dan zestien jaar rijdt Rudi (44) uit Hansweert voor Transportbedrijf Van Duijn en Zn. op Groot-Brittannië. Elke week reist hij van dinsdagmiddag tot zaterdagochtend heen en weer. En van zaterdagmiddag tot dinsdagochtend rijdt zijn vrouw Nathalie op hun combi naar Engeland. Hun lading bestaat uit bloemen en planten voor marktkooplui in de omgeving van Londen. “Meestal rijd ik ’s nachts. Ik heb geen vaste route, maar wel veel vaste klanten, van wie ik de sleutel heb.”

Donderdag 21.20 uur

Na het toetje is het tijd voor een bakkie. Aan de ronde tafel naast Rudi zitten vijf jonge Nederlandse chauffeurs. Het bier en de sterke verhalen gaan rond. Rudi vertelt dat zijn zoon van achttien ook chauffeur is bij Van Duijn. “Het zit in de familie. Mijn vader zat ook op de wagen. Op dit moment heeft hij zijn Code 95 nog niet. Hij rijdt nu in Nederland met een ontheffing. Wie weet gaat hij later ook op Engeland rijden … als de Brexit geen roet in het eten gooit.”

Transportbedrijf Van Duijn en Zn in De Lier vervoert bloemen, planten, bevroren producten, vlees en AGF (aardappelen, groenten, fruit). Per dag gaan er gemiddeld veertig vrachtwagens naar Engeland. Het bedrijf is voorbereid op een Brexit, zegt manager Kees Haasnoot. “We hebben al ervaring met papierwerk door onze ritten op Noorwegen. Alle benodigde documenten worden geregeld door een expediteur. We kunnen alles digitaal aanleveren. Maar alles staat of valt met hoe de Britten het straks regelen. En dat blijft een verrassing. We houden er rekening mee dat er vertragingen gaan optreden.”

Bij een harde Brexit zullen de douaneformaliteiten meer tijd in beslag nemen. Het gevolg: oponthoud in de Rotterdamse haven en bij de veerdiensten. Rudi heeft geen ervaring met documenten. “Ik ben in 1993 met rijden begonnen. Toen waren de Europese grenzen net één jaar open. Ik weet dus niet beter dan roll-on-roll-off. Ik heb collega’s die ’s morgens de trein nemen en ’s avonds met de boot weer terugkomen. En dat dan vier keer per week. Of dat dadelijk nog kan, is afwachten.”

Rudi volgt het nieuws over de Brexit op de voet. Hij houdt zijn hart vast. “Niemand weet hoe het zal gaan. Met het referendum over de Brexit dacht ik: dat gaat niet lukken. Zat ik fout, ze stemden vóór vertrek. Toen ze laatst in het Lagerhuis stemden over de deal van May, dacht ik dat ze vóór zouden stemmen. Had ik het weer mis. Nu hoop ik dat het op nieuwe verkiezingen uitdraait. En dat de Engelsen bij zinnen komen en in de Europese Unie blijven. Maar alles is mogelijk. Het is een heel eigenwijs volk.”

Donderdag 21.40 uur

Chauffeur Henk van Dommelen (32) uit Woerden zit aan een tafeltje in de buurt van Rudi. Henk werkt voor zijn vaders bedrijf, H. van Dommelen Veetransport. “Ik vervoer drachtige vaarzen. Op Engeland rijd ik soms drie keer per week, maar het kan ook voorkomen dat ik maar één keer per maand op en neer ga. We mogen niet met levend vee door de Eurotunnel, vandaar dus de ferry.”

Zorgen over de Brexit heeft Henk niet. En aan voorbereiding op een mogelijke harde Brexit doen ze niet bij Van Dommelen. “Het blijft speculeren en dat is zonde van onze tijd. We wachten af wat de regels gaan worden. Dan pas weten we wat ons als bedrijf te doen staat.”

Voor Henk maakt het niet uit of de grenzen open of dicht zijn. Van Dommelen heeft ervaring met transport naar landen buiten de Europese Unie. “We rijden op Rusland, Turkije, Marokko, Tunesië, Cyprus, Kazachstan, Azerbeidzjan en ga zo maar door. We doen zelf de douaneaangifte. Je moet natuurlijk zorgen dat al je papieren voor vracht, auto en jezelf in orde zijn. Als Engeland uit de EU gaat, zal het eerste jaar chaotisch zijn. Alles is dan nieuw, zowel voor de Britse instanties als voor onze chauffeurs. Na een jaartje is iedereen gewend.”

Over lange wachttijden maken ze zich nog niet druk bij Van Dommelen. Henk verwacht dat er voor veevervoer een uitzondering wordt gemaakt. “We rijden op Wit-Rusland. Als je in Polen de Europese Unie verlaat, krijgen alle veewagens voorrang. Ook al staat er tien kilometer file, veewagens mogen direct door. Bij een Brexit, hoe die ook uitvalt, moet er voor veetransport een oplossing komen.”

Donderdag 22.05 uur

Het restaurant is leeg, op een paar chauffeurs na. Voor Rudi de hoogste tijd zijn hut op te zoeken. Morgenochtend is het weer vroeg dag. Het is zijn laatste rit voor zijn weekend begint. “Ik hoop dat ik morgenavond weer op de boot zit. Dat zal dan de Britannica zijn. De Hollandica en de Britannica zijn dezelfde veerboten, maar de sfeer is anders. De Hollandica vind ik fijner, want de bemanning is Nederlands. Hier in het chauffeursrestaurant hebben ze vast personeel. Malou Pelligrino, de serveerster, ken ik al jaren.”

Vrijdag 05.30 uur

Het is dringen geblazen bij het ontbijtbuffet op de Hollandica. Voor wie wil, is er een echt Engels ontbijt met worstjes, gebakken bacon, roerei en witte bonen in tomatensaus. Rudi houdt het bij een bruin broodje met hagelslag en een kop koffie. “Eén keer per week neem ik aan boord een Engels ontbijt. Anders groei ik dicht”, verklaart hij.

John, een oudere Engelse chauffeur is niet bang voor de Brexit. Hij verwoordt wat de meeste Britse chauffeurs denken. “Het liefst zie ik dat we zonder deal de Europese Unie verlaten. Het zal zo’n vaart niet lopen met die wachttijden en files. Vroeger, voordat de grenzen open waren, was er ook geen probleem. Tegenwoordig is alles gedigitaliseerd, dus ook de documenten die we nodig hebben. Ik loop dadelijk echt niet rond met een boekwerk vol formulieren. Hoe eerder wij uit de EU zijn, hoe beter. Europa heeft Engeland meer nodig dan wij Europa.”

Om kwart over zes klinkt een vrouwenstem uit de speakers. Vriendelijk worden de chauffeurs verzocht zich gereed te maken om van boord te gaan. Rudi is klaar voor vertrek. Zijn eerste ritje gaat naar Colchester, waar een collega op hem wacht. “In mijn combi heb ik een lading bloemen en planten voor hem. We gaan overladen. En daarna rijdt hij naar Londen en doe ik het ‘bovenkantje’ van de stad. Aan het eind van de dag nemen we met een beetje geluk samen de boot terug. Dan ben ik zaterdagochtend thuis en zie ik mijn vrouw een paar uurtjes, voordat zij weer met onze wagen op pad gaat.”

Vrijdag 08.30 uur

Het ontbijtbuffet in het chauffeursrestaurant staat nu klaar voor een nieuwe lichting chauffeurs. Vanochtend maken tachtig chauffeurs de oversteek. Een rustige overtocht voor het personeel van het chauffeursrestaurant. Aan de vierkante tafels in het midden van het restaurant zit een grote groep Nederlanders aan het ontbijt. Sommigen drinken een pilsje voor het slapen gaan.

Arjan Krom (47) laat het Engelse ontbijt aan zich voorbijgaan. Net als veel van zijn Nederlandse collega’s. Als gevolg van zijn maagverkleining is een zwaar ontbijt niet meer aan hem besteed. Arjan maakt al jaren de oversteek naar Engeland. “Ik ben hier kind aan huis. Op de Hollandica ken ik alle oudere personeelsleden. Op zaterdagochtend heb ik hier menig feestje meegemaakt.”

De chauffeur uit Anna-Paulowna rijdt vijf keer per week op Londen voor Van der Zwan Transport. “Ik charter voor Van der Zwan. Ik ga volgeladen met de trein heen en kom leeg met de boot terug. Als we straks om vijf uur in Hoek van Holland aankomen, ga ik groenten laden en dan rijd ik naar Calais. Zaterdagavond begint mijn weekend en maandagavond zit ik dan weer op de weg.”

Of Arjan na de Brexit nog vijf keer per week op Engeland rijdt, is onduidelijk. Hij vreest voor de lange wachttijden, waardoor het niet meer mogelijk is om in één dag heen en terug te reizen. “Die hele Brexit gaat ons veel geld kosten. Wat die Engelsen zich niet realiseren, is dat dadelijk alles veel duurder wordt. Een kistje sinaasappels kost nu vijftien pond. Na de Brexit zal dat zeker het dubbele zijn.”

Aan een tafeltje verderop zitten vier chauffeurs aan hun ontbijt. Leon Naujoks, Roland Post, Rick van Wamelen en Barry Nobel komen uit de nachtdienst en drinken een koud biertje voordat ze naar hun hut gaan. De Brexit is ook aan hun tafel het gesprek van de dag. Leon rijdt al dertig jaar op Engeland. Hij vindt: “We weten niet wat voor richting het uitgaat, maar het zou een ramp zijn als ik straks op andere landen zou moeten gaan rijden.”

De chauffeurs vrezen dat de Engelse douane het eind maart niet goed voor elkaar zal hebben. Barry voorspelt: “Nederland heeft al het papierwerk in orde. Maar ik betwijfel of dat bij de Britten ook zo is. Zo niet, dan wordt het chaos.” Voor de Engelsen wordt de Brexit een ramp, voorspelt Barry. “Ik verwacht dat de supermarkten leeg raken als wij niet met groenten, fruit en vlees komen. Laten we hopen dat de Britten tot bezinning komen en in de Europese Unie blijven.”

En dan is het bedtijd voor de mannen. Op een rustige zee vaart de Hollandica naar het oosten. Eind van de middag legt de ferry in Hoek van Holland aan en gaan de vrachtwagens soepel en snel van boord. Nog wel.

Fotografie: Marco Hofsté