Steunhart nekt loopbaan

Hij dacht dat hij gewoon oververmoeid was. Te veel hooi op de vork, te lang doorgejaagd. Maar toen hij in oktober 2017 zijn huisarts bezocht, zag die een lijk binnenwandelen. Een hartfilmpje later lag Roman Lewinski (25) uit Venhuizen in een ambulance, op weg naar het ziekenhuis. Hij kwam er met een steunhart weer uit. En daarmee verdween de vrachtwagen uit beeld.

Van kleins af weet Roman wat hij wil worden. Vrachtwagenchauffeur is het enige dat in hem opkomt. Met een oom die internationaal rijdt, gaat hij in de vakanties mee. Hoe groter de wagen, hoe beter. Wat hem aantrekt? “Onderweg zijn, de vrijheid”, vertelt Roman op de bank in zijn rijtjeshuis in Venhuizen. “Maar m’n ouders wilden dat ik eerst m’n school afmaakte. Ik deed vwo op het Don Boscocollege, maar dat werkte niet.” Ook zijn ouders zien uiteindelijk dat hij daar niet op zijn plek zit. “Toen ben ik een BBL-opleiding gaan doen. Een dag school en vier dagen werken bij De Graaf, een recyclebedrijf in Purmerend.”

Toch niet internationaal

Bijna vier jaar werkt Roman in de recycling. Hij begint als bijrijder en klimt op tot chauffeur met rijbewijs CE. Dan kan hij aan de slag in het internationale bloementransport. Dat valt hem tegen: “Eén keer in de twee weken was ik thuis. Toen ik mezelf opnieuw aan m’n vrienden moest voorstellen, had ik het wel gehad”, grapt hij. Na wat moeizame sollicitaties (waarbij zijn Pools klinkende naam (zijn opa was Duitser) het niet helpt, komt Roman terecht bij BCC. Wasmachines en koelkasten afleveren. “En allemaal in Amsterdam op vierhoog zonder lift. Dat ging heel goed tot alles opeens zwaarder voelde. ’s Morgens kwam ik vaker te laat. Ik sliep gewoon door m’n wekker heen.”

Veel kansen gekregen

Roman besluit minder zwaar tilwerk te gaan doen en gaat rijden voor Hessing Logistiek in Zwaagdijk. “Een jaar heb ik het uitgezongen. Gigantisch moe was ik vaak. Ook hier kwam ik m’n bed soms niet uit. Ik kreeg ontzettend veel kansen van Hessing, maar tijdens m’n laatste vakantie hoorde ik dat ik niet meer terug hoefde te komen.” Roman denkt nog steeds niet dat er iets speciaals aan de hand is. Zijn pasgeboren dochtertje Destiny vraagt immers veel aandacht en hij baalt van z’n ontslag. Via zijn zusje vindt hij een nieuwe baan in een snackbar in Landsmeer. “Aan het einde van de eerste week had ik het gevoel dat ik een marathon had gerend.” Zittend op de patatzakken hijgt hij uit. Op de zondag voelt hij zich enorm beroerd.

Het weekend halen

De dag erna belt hij zijn huisarts: “Ik had al een tijd last van m’n buik en was heel veel aangekomen. Ik liep vol met vocht. M’n huisarts maakte een hartfilmpje en zag een lichte afwijking die haar verontrustte. Dat valt mee, dacht ik.” Maar dat doet het niet. Een ambulance brengt hem naar Purmerend, naar het ziekenhuis. Ondertussen heeft Romans vader contact met een achterneef. Die herkent de symptomen meteen en maant hem naar het UMC Utrecht te gaan. “We hebben een hartaandoening in de familie. In Utrecht hebben ze mijn neef heel goed geholpen. Toen ik daar aankwam, werkte de pompfunctie van m’n hart nog maar voor 8 procent. Met medicijnen hebben ze me op de been gehouden. Ze wisten niet of ik het weekend zou halen.”

Acht uur onder het mes

De operatie duurt acht uur. Er wordt een steunhart ingebouwd. Dit is een pomp, die de functie van de linkerhartkamer overneemt. De pomp wordt aangestuurd door een kastje, dat via een kabel uit zijn buik is aangesloten. Drie accu’s houden sindsdien zijn bloedsomloop in stand. Een maand later, in november, mag hij naar huis. “In die maand moest mijn vriendin Daisy alles zelf doen. Dat was natuurlijk zwaar. Gelukkig konden mijn ouders mijn dochter ook opvangen.” Roman heeft geen conditie en kracht meer. Vanaf nu begint de revalidatie.

Aangepast rijbewijs

Twee maanden mag hij niet rijden. Behoefte heeft hij daar ook niet aan. Het is een kwestie van aansterken. En dat gaat boven verwachting. “Ik doe conditietraining, op de fiets in de sportschool. En leg-presses. Over een maand of twee zit ik weer op mijn oude niveau.” Roman is klaar om weer aan het werk te gaan: “Via een gezondheidsverklaring van het CBR kon ik mijn rijbewijs weer terugkrijgen. Toen dat gebeurde, bleek dat C en CE waren geschrapt. Ook het rijden op een klein wagentje met een B-rijbewijs werd snel onmogelijk gemaakt.” Code 100 staat er nu op zijn rijbewijs. Dat betekent dat Roman geen meter mag rijden voor een werkgever. “Ik mag boodschappen doen in mijn eigen auto. En ik mag op een tractor rijden. Ik weet niet welke particulier op een tractor rijdt”, grapt hij.

Oneerlijk

Roman voelt zich oneerlijk behandeld: “Iemand met een beroerte of hartaanval kan meestal na herstel weer op de vrachtwagen stappen, terwijl de kans op een nieuwe hartaanval groot is.” Hij haalt de controller uit het 5 kilo zware tasje dat om zijn schouder hangt. Het schermpje laat zien hoe hard de pomp draait en hoeveel bloed er per minuut door zijn hart gaat. En hij laat het geluid horen als een van de drie accu’s ontbreekt of leeg is. Een hard gepiep schalt door de woonkamer. “Zolang ik mijn accu’s op tijd vervang, blijft mijn pomp draaien. Die pomp gaat acht jaar mee.” Omscholen ziet Roman niet zitten. “Met planning maak je me niet blij. Misschien is rangeren op eigen terrein nu een optie. Als een baas daarmee akkoord gaat.”

Naar Code 101

Onder bepaalde omstandigheden zou Roman Code 101 op zijn rijbewijs kunnen krijgen. “Dan kan ik rijden met een BE-combinatie voor maximaal vier uur per dag. Een andere chauffeur met een steunhart heeft dat na brieven aan de overheid en het CBR voor elkaar gekregen.”

Zolang de wetgever bepaalt dat mensen met een steunhart ongeschikt zijn voor het groot rijbewijs, zal Roman iets anders moeten zoeken. Hij legt zich er niet bij neer. “Een steunhart is nog erg onbekend en wordt vaak vergeleken met een pacemaker. Maar dat is het echt niet. De laatste jaren is de techniek erg verbeterd. Ik wil gewoon dat het CBR zich meer verdiept in het steunhart.”

Het CBR reageert

“We begrijpen dat het heel vervelend is voor deze meneer. Maar in de wet zijn de rijbewijseisen vastgelegd. Die zijn strenger voor het groot rijbewijs. Het is een risico-afweging. Bij een ongeluk met een vrachtwagen of bus zijn de gevolgen veel ernstiger dan met een personenwagen. Het CBR is trouwens uitvoerder van de wet, geen maker”, reageert Nathalie Dingeldein, woordvoerder van het CBR. “Wij volgen de regels die door de wetgever op advies van de Gezondheidsraad zijn vastgesteld in de Regeling Eisen Geschiktheid 2000. Wetten komen dus niet van het CBR, maar we denken wel mee. Zo moest iemand met ADHD tien jaar terug om de drie jaar gekeurd worden door een psychiater. De Gezondheidsraad adviseerde de overheid om de regels aan te passen. Tegenwoordig is die standaard-herkeuring niet voor iedereen meer nodig. Het hoeft alleen nog op indicatie.”

UMC Utrecht reageert

“Het advies aan het ministerie is gebaseerd op drie bronnen”, vertelt hartchirurg Faiz Ramjankhan van het UMC Utrecht. “Advies van de gezondheidsraad, specialisten van de vier medische centra die met het steunhart werken en een Canadees onderzoek uit 2012. In 2017 is opnieuw gekeken naar de regelgeving waarbij de conclusies uit dat laatste onderzoek doorslaggevend waren. In Nederland lopen zo’n 150 tot 200 mensen met een steunhart rond. De conditie van de patiënten verschilt en ook niet elke patiënt wil achter het stuur van een vrachtwagen plaatsnemen. De minister baseert het advies op verouderd onderzoek. We vinden het raadzaam dat de regelgeving opnieuw bekeken wordt en daarnaast per patiënt wordt gekeken naar de risico’s, eventueel in samenspraak met de behandeld arts. En dat dit advies meegenomen wordt in het eindoordeel van het CBR.”

Fotografie Arthur van Beveren