Staaltje precisiewerk op grote hoogte

in beeld

Vlak naast de A2 bij Velddriel staat een windturbine met één blad fier overeind. De kraanmachinisten van BKV Projects Wind staana klaar om de resterende twee vleugels van de turbine te monteren. Het is de eerste turbine van het Burger Windpark. In dit kleine windmolenpark langs de snelweg komen drie windturbines van windmolen­fabrikant Nordex te staan.

Kraanwerk is teamwerk. De kraanmachinisten moeten op elkaar kunnen vertrouwen. Ze werken meestal in vaste teams. Ze bouwen nieuwe windturbines op en doen daarnaast onderhoud en de afbouw van windturbines. Hun werkgebied is de Benelux en Duitsland. Kraanmachinist Erik van de Glind: “Afgelopen winter hebben we vier heel grote windturbines in Duitsland, bij de Poolse grens, geplaatst. We waren daar viereneenhalve maand aan het werk.”

Zaterdagochtend
07:30 uur
Toolboxmeeting

Bij Nordex in Velddriel verzamelen medewerkers van Nordex, Art Wind en BKV zich in de kantine voor de dagelijkse toolboxmeeting. Ze tekenen de presentielijst. Sitemanager Harald Peters van Nordex legt in het Engels de werkzaamheden uit.

Na de bijeenkomst vertelt kraanmachinist Erik van de Glind dat vorige week donderdag de turngear kapot bleek te zijn: het onderdeel waardoor de bladen van de windturbine kunnen draaien. “Daardoor konden we twee bladen niet monteren. We wachten nu tot dit onderdeel er is. Zodra de turngear is bevestigd, gaan wij de bladen hijsen. Daarna leggen we de kraan plat.” Het afbreken van de kraan is nodig om hem te kunnen verplaatsen naar de plek waar de tweede windturbine komt te staan.

08:30 uur
Op de kraan

Op de site van de eerste windturbine staat de vaste kraan, naast de toren van de windturbine. Het is een LR 1700. De kraan op rupswielen staat op een plateau van stalen platen om verzakking van de kraan te voorkomen. Erik: “De ondergrond is hier erg zacht. En de kraan weegt met ballast erbij zo’n duizend ton.” De jonge machinist weet veel van de kraan: “Het maximale hijsvermogen is 700 ton. De kraan heeft een maximale hijshoogte van 198 meter en een reikwijdte van 160 meter.” Erik heeft na zijn hijsopleiding van vier weken een jaar meegelopen met een BKV-leermeester. “Ik was automonteur en maakte drie jaar geleden de overstap naar BKV. Ik kan nog veel leren van mijn collega’s.”

De bladen van de windturbine liggen op lichtgroene stellages. Er is ook een 250-tons mobiele kraan. Deze kraan wordt gebruikt voor de opbouw van de rupskraan en ander voorbereidend werk. Onderling bepalen de kraan­­­­machinisten wie er vandaag in de rupskraan gaat hijsen. “Soms heb je zin om te hijsen. En op een andere dag heb je meer zin om grondwerk te doen”, vertelt Michal Andrys. “Vandaag zit ik op de grote kraan.” Voor hij in de kraan stapt, trekt hij zijn laarzen uit. Het hoogpolige tapijt in de cabine wil hij graag schoonhouden. Dan hijst hij de liftingtool op.

09:00 uur
Rotorblad voorbereiden op het hijsen

De medewerkers van Nordex en Art Wind bevestigen de liftingtool met aan weerszijden een ventilator, aan een van de bladen. Het grote lichtgroene gevaarte wordt met een speciaal kliksysteem vastgemaakt aan het blad. “Met dit systeem besturen we het rotorblad als we aan het hijsen zijn”, vertelt Storm de Beijer, Salesmanager Wind bij BKV.

“Zo’n rotorblad is windgevoelig. Met de ventilatoren kunnen we bijsturen en zorgen we dat het blad op de juiste plaatst blijft tijdens het hijsen.” Het is een perfecte dag om te hijsen, vertelt Storm. Hij heeft een app waarop hij precies kan zien hoeveel wind er is op de site. “De wind is vandaag nog geen drie meter per seconde.” Storm ondersteunt het projectteam. “En af en toe werk ik ook mee. Dan help ik bij het op- of afbouwen van de kraan.”

10:00 uur
De tuinstoelen staan klaar

Voor een blauwe container, de kantine van de kraanmachinisten, zetten de mannen tuinstoelen klaar. “Dit is camping BKV. Kraanwerk is altijd hollen of stilstaan. We zijn gewend om te wachten tot we het sein krijgen dat we kunnen gaan hijsen. Ondertussen maken we het ons zo gezellig mogelijk. We hebben ook weleens gebarbecued”, vertelt Velibor Dingemans.

11:00 uur
Hijsen en vastmaken

De vrachtwagen is gearriveerd. De turngear wordt naar boven gehesen en vastgemaakt in de hub, het centrale deel van de rotor waar de bladen aan vastzitten. Nu is het wachten of er beweging zit in het rotorblad. Storm: “Kijk, hij beweegt heel langzaam. Zodra de vleugel op ‘1 uur’ staat, hebben we de perfecte stand voor het monteren van de het tweede blad.”

11:30 uur
Dijk afzetten

De dijk langs de werkplek wordt afgezet: er zijn strikte veiligheidsmaatregelen. Beveiligers staan aan weerszijden om passanten tegen te houden. Michal zit in de kraan en wacht op orders. Via portofoons hebben de kraanmachinisten contact met elkaar en met het bouwteam.

12:15 uur
Hijsen maar!

Er klinkt een geluid als van een klein motorvliegtuig. Het komt uit de ventilatoren van de liftingtool. Dit geeft aan dat het eerste rotorblad van deze dag klaar is om gehesen te worden. Heel langzaam hijst Michal het blad omhoog. Bovenin de windturbine zitten drie medewerkers van Nordex klaar. Als het blad halverwege is, nemen ze de afstandsbediening van de liftingtool over en loodsen ze het blad binnen. Daarna wordt het blad met tien bouten vastgezet.

13:45 uur
Vastmaken rotorblad

Het rotorblad zit vast. De liftingtool wordt losgemaakt met de afstandsbediening. De oranje hijsbanden dansen in de wind. Michal laat het systeem zakken bij het laatste blad. Direct wordt het systeem vastgemaakt aan het blad.

14:15 uur
Torquen

Michal krijgt van de Nordex-medewerkers in de windturbine het sein om te hijsen. Drie kwartier later is de klus geklaard. Het blad is bevestigd. “Het geluid dat je nu hoort is het aandraaien van de bouten”, legt Erik uit. “Torquen noemen we dat. Het klinkt als een grote specht.”

Op de tweede site liggen de onderdelen voor de tweede windturbine klaar– precies op volgorde van de opbouw van de turbine. BKV berekent waar de kraan volgende week moet worden opgebouwd.  Storm: “Nu gaan we de kraan platleggen. En maandag demonteren we de kraan. Daarna zijn er zo’n veertig vrachten nodig om alle onderdelen naar de tweede locatie te vervoeren. Drie vrachtwagens pendelen dan op en neer. Alles moet in de juiste volgorde vervoerd worden.”

15:30 uur
Contragewicht aanbrengen

Om de kraan plat te leggen, is zo’n 350 ton contragewicht nodig. Zo wordt voorkomen dat de kraan vooroverslaat tijdens het neerleggen van de hoofdmast. De hulpkraan plaatst de laatste blokken op de ballasttray. Jeffrey en Erik zetten de blokken vast. Jeffrey geeft Michal in de cabine van de rupskraan aanwijzingen. Langzaam draait Michal de kraan in de juiste stand. De mastonderstoppingen liggen al klaar.

15:45 uur
Kraan platleggen

Heel langzaam laat Michal de mast zakken. Millimeter voor millimeter komt de mast naar beneden. Door het gewicht van de mast buigt deze in het midden wat door. De mast lijkt op een Chinese draak met de jib (het verlengstuk van de mast) als bek.

Als het hijsblok bijna de grond raakt, duwen Velibor en Erik de haak in de goede richting. Daarna halen ze de ballastblokken eraf en maken de hijskabels los. De haak weegt 1800 kilo. Als de haak los is, pakt Erik hem op met de verreiker. Nu kan de kraan neergelegd worden. Via de portofoon geeft Jeffrey aanwijzingen aan Michal.

17:00 uur
Klus geklaard

De tuien achter op de kraan staan flink onder spanning. De blauwe derrick (een beweegbare laadboom) staat nu bijna rechtovereind. Dan ligt de kraan op de twee mastonderstoppingen. Erik haalt de windvaan en de vliegtuiglamp eraf. De klus is geklaard. Het is 17.00 uur: het werk zit erop. Maandag beginnen de BKV-kraanmachinisten met de demontage van de mast.

Van links naar rechts: Velibor, Jeffrey, Ben, Michal, Erik

Kraanwerk is teamwerk. De kraanmachinisten moeten op elkaar kunnen vertrouwen. Ze werken meestal in vaste teams. Ze bouwen nieuwe windturbines op en doen daarnaast onderhoud en de afbouw van windturbines. Hun werkgebied is de Benelux en Duitsland. Kraanmachinist Erik van de Glind: “Afgelopen winter hebben we vier heel grote windturbines in Duitsland, bij de Poolse grens, geplaatst. We waren daar viereneenhalve maand aan het werk.”