“Thuis zijn ze trots op me”

op de cover

Andrew Owe  – 49 jaar – woont in Ooltgensplaat – werkt als heftruckchauffeur bij Bakker Barendrecht in Ridderkerk –
is getrouwd en heeft drie zonen

Brieven lezen. De telefoon kunnen beantwoorden. En een zeker en zelfstandig gevoel. Dat bereikte Andrew Owe met de taalcursus van Stichting Lezen en Schrijven. Hij volgde de lessen samen met collega’s. “Ik ben blij dat ik deze kans heb gekregen en heb doorgezet.

Taallessen

Vijftien procent van de werkgevers in de transportsector schat in dat er laaggeletterde werknemers zijn in het bedrijf. Ook bij Bakker Barendrecht merkten ze dit. De medewerkers spreken er Nederlands. Dat vindt de werkgever belangrijk voor de veiligheid en voor de samenwerking tussen collega’s. Maar ook voor het sociale leven thuis.

Het bedrijf zocht naar een oplossing om het taalniveau van enkele medewerkers te verbeteren om zo een duurzame relatie met hen te onderhouden. De leiding bij Bakker Barendrecht nam daarom in 2019 contact op met de Stichting Lezen en Schrijven. De taallessen konden door corona pas starten in januari 2021. Dertig medewerkers kregen les in drie groepen. Andrew Owe (49) was een van de cursisten. In augustus 2021 kreeg hij zijn certificaat uitgereikt.

Fijne collega’s

Ik werk hier al meer dan twintig jaar”, vertelt Andrew. “Op dit moment bij de distributieafdeling in de loods als heftruckchauffeur. Ik weet nog hoe ik begon. Via een uitzendbureau kwam ik terecht op de fust-afdeling. We maakten de kratten die met de vrachtwagen van de supermarkt terugkomen hygiënisch schoon. De omstandigheden waren zwaar, maar ik had fijne collega’s en voelde me goed.”

Zelfstandig zijn

Een paar jaar daarvoor, in 1999, was Andrew van Nigeria naar Nederland gekomen. “Ik wilde Nederlands leren. Ik wil zelfstandig zijn en ik ben nieuwsgierig. De eerste jaren in Nederland deed ik de inburgeringscursus. En Nederlands leerde ik ook van de televisie. Ik vergrootte mijn woordenschat via de ondertiteling. Als ik een brief kreeg, vroeg ik aan een collega wat welke woorden betekenden. Zo heb ik veel geleerd op de werkvloer. Dus toen mijn werkgever me vroeg om de taalopleiding te doen, twijfelde ik niet. Ik vind het belangrijk om mijn werk goed te doen.”

Spaghettihoofd

De taalcursus was best spannend in het begin. Maar dat verdween snel. De lerares betrok ons er op een heel leuke manier bij. We begonnen met wat boekjes begrijpend lezen. Aan het begin van de les bespraken we het huiswerk van de vorige keer. Het was belangrijk dat iedereen het snapte voordat we aan iets nieuws begonnen. Er werden ook grapjes gemaakt. De lerares noemde me ‘spaghettihoofd’, omdat ik zo vaak wilde weten waarom iets zo was. ‘Gewoon, omdat het nu eenmaal zo is,’ zei ze dan. Nederlands is best moeilijk. Vooral de grammatica. Sommige dingen zijn niet uit te leggen. Zoals de lidwoorden ‘de’ en ‘het’. Er is geen logica en dat moet je dan accepteren. De uitzonderingen waren erg moeilijk, ik kreeg er hoofdpijn van.”

Papa begrijpt dat toch niet

Andrew woont samen met zijn vrouw en drie zonen (van 20, 14 en 10 jaar). “Mijn zonen spreken beter Nederlands dan ik. In Nigeria sprak ik Engels. Als de kinderen iets geheim wilden houden, praatten ze Nederlands tegen elkaar. Want: ‘Papa begrijpt dat toch niet.’ Dat is nu wel anders. Ook thuis zijn ze trots op me. Al was het wel even lachen voor ze dat ik op cursus ging. Maar toen ze de lesstof zagen en ontdekten wat ik allemaal deed, vonden ze het best knap.”

Bespreekbaar maken

Veel laaggeletterden voelen jarenlang angst en schaamte om tegen anderen te zeggen dat ze moeite hebben met taal. De Stichting Lezen en Schrijven vindt het belangrijk dat laaggeletterdheid een normaal gespreksonderwerp wordt bij collega’s, familieleden en vrienden. Een samenleving wordt sterker als iedereen kan meedoen. De stichting zet zich ook in om dit bespreekbaar te maken. Samen op het bedrijf lessen volgen in een groepje helpt daarbij.

De taallessen van Stichting Lezen en Schrijven zijn ingedeeld op verschillende niveaus. Die niveaus worden bij de intake op het bedrijf bepaald. Een vervolg zit er voor Andrew niet in. Hij heeft het voldoende niveau bereikt. Wel is het mogelijk om andere opleidingen te volgen. Bijvoorbeeld een BBL-traject op mbo-niveau: vier dagen werken, een dag studeren.

Op het werk voel ik me zekerder

Elke week op donderdag volgde Andrew les, na zijn ochtenddienst of aan het begin van zijn avonddienst. “Ik heb collega’s van verschillende afdelingen leren kennen. Mensen uit Sri Lanka, Polen, Slowakije. Iedereen heeft een ander verhaal en je leert van elkaar.”

Zijn werkgever heeft respect voor de leerlingen. Ze werken ernaast, hebben een gezin en een sociaal leven, en dan ook nog de lessen en het huiswerk. Daarom maken ze van de uitreiking van de certificaten graag een feestje, met bloemen en taart. Andrew nam spontaan het woord vorig jaar in augustus, tijdens de uitreiking van zijn certificaat. “Ik wilde heel graag het bedrijf bedanken voor de mogelijkheid om dit te kunnen doen, en mijn mede-collega’s/cursisten, omdat ik zoveel van hen heb geleerd.

Het maakt me zoveel vrijer en zelfstandiger. Ik kan beter praten met mijn kinderen. Ik kan zelf de telefoon in het Nederlands beantwoorden. En ik kan de brieven lezen die ik krijg. Ook op het werk voel ik me zekerder. Ik kan makkelijker communiceren en het voelt alsof er meer respect voor me is. Ik ben erg blij dat ik de kans heb gekregen en heb doorgezet.”

Stichting Lezen en Schrijven wil dat iedereen voldoende basisvaardigheden heeft om mee te kunnen doen op de arbeidsmarkt en in de samenleving. Zij ondersteunen bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en scholen. Dat doen ze onder meer met advies, cursusmateriaal, onderzoek en trainingen.

De stichting werkt onder andere met woordkaarten. Een set bestaat uit 250 kaarten verdeeld over thema’s als familie, gezondheid, kleding, school, verkeer, voeding, weer, werk en wonen. Op iedere woordkaart staat een afbeelding, met daaronder het woord en het lidwoord. Ook zijn er kaarten over veelvoorkomende werkwoorden. Stichting Lezen en Schrijven heeft woordkaarten voor verschillende sectoren. Ook speciaal voor de sector logistiek.

Website Stichting Lezen en Schrijven